Η σημασία του να είσαι εργαζόμενος...
Τεχνολογική πρόοδος και παγκοσμιοποίηση έχουν αλλάξει τις σχέσεις εργασίας τα τελευταία 50 χρόνια. Μία πρωτότυπη έκθεση στο «Μουσείο Ιστορίας της Ομοσπονδιακής Γερμανίας» στη Βόννη παρουσιάζει τις κυριότερες αλλαγές.
«Διαλέξαμε επίτηδες αυτόν τον διφορούμενο τίτλο», εξηγεί ο επιμελητής της έκθεσης Κρίστιαν Πέτερς. «Από τη μία πλευρά για να δείξουμε πόσο σημαντική είναι η δουλειά για κάθε άνθρωπο, αλλά από την άλλη πλευρά και για να θυμίσουμε ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι αισθάνονται πλέον τυχεροί εφόσον έχουν δουλειά, όποια δουλειά κι αν είναι αυτή…»
Η εργασία αποτελεί μέρος της ανθρώπινης υπόστασης και αξιοπρέπειας. Ο άνθρωπος δεν θέλει να δουλέψει και να παράγει μόνο για οικονομικούς λόγους, αλλά και για να δώσει περιεχόμενο στην ύπαρξή του. Στην έκθεση της Βόννης συνειδητοποιεί κανείς ότι πολλά έχουν αλλάξει στον εργασιακό χώρο τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Καταμερισμός εργασίας στην αγροτική οικογένεια
Εξωπραγματικό κειμήλιο ενός μακρινού παρελθόντος φαντάζει σήμερα το κόκκινο μεταπολεμικό τρακτέρ δώδεκα ίππων της Πόρσε. Σύμβολο της αγροτικής Γερμανίας, με το 20% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού να απασχολείται στη γεωργία. Όμως η αγροτική οικογένεια βασιζόταν στη γυναίκα που ξεκινούσε την ημέρα της με αγροτικές εργασίες και συνέχιζε με τις δουλειές του σπιτιού. Και η διαφήμιση της εποχής προσπαθούσε να πείσει τον σύζυγο να της αγοράσει πλυντήριο για να γλυτώσει κι εκείνη μερικές ώρες δουλειάς…«Όλες μας θέλουμε να είμαστε δυνατές αγρότισσες», λέει μία γυναικεία φωνή, «αλλά πώς να τα καταφέρουμε με τόσες δουλειές στο σπίτι, στην αυλή, στο χωράφι, με δουλειές για τον άντρα και για τα παιδιά μας;» Και μία ανδρική φωνή δίνει την απάντηση: «Ο αγρότης βοηθάει τη γυναίκα του που κουράζεται και της αγοράζει ένα ηλεκτρικό πλυντήριο…»
Λίγα επαγγέλματα έχουν αλλάξει τόσο πολύ τα τελευταία τριάντα χρόνια όσο ο τραπεζικός κλάδος. Το 1974 δεν υπήρχαν επενδύσεις σε παράγωγα και κεφάλαια υψηλού κινδύνου. Υπήρχε μόνο το γκισέ και η προσωπική επαφή με τον πελάτη, όπως μας υπενθυμίζει το εκπαιδευτικό φιλμ της εποχής, που απευθυνόταν σε τραπεζοϋπαλλήλους.
« Εντοπίζουμε το πρόβλημα του πελάτη – και αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία – ξέρετε πώς το ονομάζουν αυτό οι ειδικοί; Ενεργές πωλήσεις ! »
Απώλειες θέσεων εργασίας και μαζικές κινητοποιήσεις
Το 35ωρο ήταν βασική διεκδίκηση των συνδικάτων μετάλλου.Η υφαντουργία ήταν σημαντικός βιομηχανικός κλάδος στη μεταπολεμική Γερμανία, αλλά ήταν και ο πρώτος που υπέστη τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης με τη μεταφορά παραγωγικών μονάδων σε χώρες χαμηλού κόστους, ήδη από τη δεκαετία του ΄60. «Η γερμανική υφαντουργία απεβίωσε σιωπηλά», λένε οι ειδικοί. Οι εργαζόμενοι δεν βγήκαν στους δρόμους, σε αντίθεση για παράδειγμα με τους τυπογράφους, οι οποίοι άφησαν εποχή με τις κινητοποιήσεις τους στη δεκαετία του ' 60 και του ' 70 – κινητοποιήσεις που στέφθηκαν με επιτυχία, τονίζει ο επιμελητής της έκθεσης Κρίστιαν Πέτερς.«Η ψηφιακή τεχνολογία ουσιαστικά κατήργησε το επάγγελμα του κλασσικού τυπογράφου, τη στοιχειοθεσία, τα παλιά πιεστήρια. Αλλά όλα αυτά έγιναν χωρίς να δημιουργηθούν κοινωνικά προβλήματα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν βρέθηκαν ξεκρέμαστοι από τη μία μέρα στην άλλη. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Από τη μία πλευρά έχουμε νέες θέσεις εργασίας σε τεχνολογίες αιχμής, από την άλλη έχουμε απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων σε άλλα επαγγέλματα. Αυτή η ψαλίδα των εργασιακών σχέσεων θα προκαλέσει πολλά προβλήματα στο μέλλον…»
Η εποχή της παγκοσμιοποίησης
Όσο για την παγκοσμιοποίηση, ανατρέπει και πάλι τα δεδομένα. Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή της έκθεσης είναι ένας τοίχος με πέντε ισομεγέθεις οθόνες οι οποίες παρουσιάζουν, σε παράλληλες δράσεις, το εντατικό 24ωρο πέντε ανθρώπων σε πέντε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, που εργάζονται από κοινού, χωρίς ίσως να το ξέρουν, για το ίδιο προϊόν: ένα κινητό τηλέφωνο.«Άλλος εργάζεται στον τεχνικό σχεδιασμό, άλλος στο λογισμικό, άλλος στο ντιζάϊν και ούτω καθ΄εξής», λέει ο επιμελητής της έκθεσης Κρίστιαν Πέτερς. «Κι όμως, φαινομενικά όλοι κάνουν μία παρόμοια δουλειά σε παράλληλους χρόνους, ο καθένας μπορεί να αντικατασταθεί από τον άλλον και τελικά το ποιος θα κάνει τι καθορίζεται αποκλειστικά με οικονομικά κριτήρια. Μοναδική εξαίρεση είναι ο Αφρικανός εργάτης που ασχολείται με την εξόρυξη της πρώτης ύλης, κοπιάζει στο ορυχείο, δουλεύει πολύ περισσότερο. Το απογευματάκι, όταν οι άλλοι ήδη απολαμβάνουν το οικογενειακό δείπνο, εκείνος ακόμα δουλεύει ή μόλις τότε παίρνει το δρόμο για το σπίτι του…»
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου